اطلاعاتی درباره ساز شناسی
برای طبقه بندی موسیقی لازم بود علمی شکل بگیرید. ارگانولوژی نام دیگر ساز شناسی است. سازها تقسیم‌بندی‌های متفاوتی دارند. اما اگر از لحاظ شکل ظاهری بخواهیم آن را بررسی کنیم باید با جزئیات و نحوه نواختن آن بیشتر آشنا شویم. در ادامه مطلب با انواع آن آشنا شوید.
در ابتدا بهتر است با مفهوم ارگانولوژی آشنا شویم. پس از آن دسته بندی سازها را برایتان توضیح می‌دهیم. سازها در هر فرهنگی استفاده به خصوصی دارد. برخی از سازها در دسته بندی‌های مختلف در کشورها برای برگزاری مراسمات نظامی استفاده می‌شود، اما از همان سازها در کشور دیگری ممکن است در مراسمات دیگری استفاده شود.
برای آشنایی کامل با مفاهیم اولیه سازها و دنیای موسیقی به دنبال بهترین آموزشگاه موسیقی باشید و در نهایت نکات بیشتری را با جستجو در فضای وب به دست آورید.
ساز شناسی چیست؟
ساز یک ابزار نواختن است. با ساز موسیقی شکل می‌گیرد و با اضافه شدن آواز به آن، یک قطعه موسیقی زیبا پدید می‌آید. این مفاهیم، جزو مفاهیم پایهای است که اگر می‌خواهید وارد دنیای موسیقی شوید بهتر است با آن‌ها آشنا شوید.
سازها به طور کلی به چند دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- سازهای زهی
- سازهای بادی
- سازهای کوبه‌ای یا ضربی
- سازهای صفحه کلید دار یا شستی دار
- سازهای الکترونیک
سازهای زهی (آرشه‌ای یا زخمه‌ای)
دسته‌ای از سازها هستند که با لرزش زه یا سیم، صدای آن به گوش می‌رسد. در واقع می‌توان با زخمه زدن بر روی سیم‌ها یا کشیدن آرشه بر روی سیم صدای ساز را شنید. سازهای زهی به 2 دسته زهی کمانه‌ای و زهی ضربه‌ای تقسیم می‌شوند. در سازهای کمانه‌ای باید توسط چوب کمانه‌ای بر روی ساز کشید. ویولن و کمانچه از انواع سازهای زخمه‌ای کمانه‌ای هستند.
اما در سازهای زهی ضربه‌ای همانطور که از نامش پیداست بر روی زه یا سیم، ضربه زده می‌شود. پیانو، سنتور و چنگ از انواع سازهای زهی ضربه‌ای هستند.
سازهای بادی
سازهای بادی یکی از قدیمی‌ترین سازهاست که انسان‌ها بعد از کشف سازهای کوبه‌ای به اختراع آن پرداختند. در گذشته‌های دور از یک استخوان بزرگ سوراخ شده، ساز بادی ساخته می‌شد.
سازهای بادی به 2 دسته ساز بادی چوبی و ساز بادی برنجی تقسیم می‌شوند. برای تقسیم بندی سازهای بادی به نحوه تولید صدا در قسمت دهانی آن دقت کنید. در واقع دسته بندی برنجی یا چوبی بودن آن بر اساس جنس این قسمت نامگذاری می‌شود.
برای مثال ساز فلوت، قسمت بدنه آن فلزی است. اما در دسته سازهای بادی چوبی قرار گرفته و دلیل آن هم قسمت دهانی ساز است که از جنس چوب ساخته می‌شود.
سازهای کوبه‌ای یا ضربی
سازهای ضربی یا کوبه‌ای هم می‌توان زاز نامش حدس زد که باید توسط ضربه‌هایی هماهنگ آن را نواخت. ضربه زدن، ساییدن و … اعمالی است که باعث تولید صدا در این سازها می‌شود. بشر در سال‌هایی ابتدایی که با موسیقی آشنا شد، از سازهای ضربی استفاده می‌کرد. به طوری که گفته می‌شود پس از صدای انسانی یکی از قدیمی‌ترین صداها شناخته می‌شود.
دف، دایره، تنبک، طبل، سنج، زنبورک، هنگدرام، کوزه، بانگو، کاخن، دهل، تمپو و … نمونه‌هایی از سازهای کوبه‌ای هستند.
سازهای صفحه کلید دار
به این دسته از سازها، سازهای شستی دار هم گفته می‌شود. برای نواختن این دسته از سازها، از صفحه کلید استفاده می‌شود. آکاردئون، ارگ، حتی ارگ بادی، پیانو، چلستا و … از انواع سازهای صفحه کلیددار هستند. در این سازها، هر نت بر روی یک کلید از ساز ساخته شده است.
در صورتی که به ساز شناسی مسلط باشید، با انواع سازهای صفحه کلید دار آشنا می‌شوید. دایره سازها به قدری متنوع است که شاید نام چند ساز به گوشتان نخورده باشد.
سازهای الکترونیک
صدای این دسته از سازهای به روش‌های الکترونیک قابل شنیدن می‌شود. اولین بار در سال 1904 سازهای الکترونیک اختراع شدند.
ارگ برقی، ترمین، سینتی سایزر، کیبورد، گیتار الکتریک، گیتار بیس، سه تار الکتریک از انواع سازهای الکترونیک است.